Tên anh có thể nhiều người không nhớ, nhưng “đứa con” của anh thì cả thế giới đều rành: Facebook. Anh là Mark Zuckerberg – người vừa được Tạp chí kinh doanh Fortune bình chọn là “Doanh nhân của năm 2016”.
Đến Thung lũng Silicon để khởi nghiệp và ở giai đoạn sơ khai, startup của anh đã được định giá 100 triệu USD. Vây quanh anh là rất nhiều doanh nhân sẵn sàng mua lại công ty này với mức giá cao hơn, nhưng không có giá nào được chấp nhận, vì đơn giản – anh xây dựng công ty “không phải để bán”.
Facebook hiện nay – 11 năm sau ngày ra đời, không chỉ là cỗ máy truyền thông có quy mô 16.000 nhân viên, trị giá 350 tỷ USD mà còn là gã khổng lồ trong lĩnh vực quảng cáo – công nghệ. Mạng xã hội Facebook – sản phẩm cốt lõi của công ty sở hữu 1,8 tỷ người sử dụng.
Đi cùng mạng xã hội lớn nhất thế giới, Mark đã xây dựng nên một “gia đình các ứng dụng” đi kèm gồm công cụ chia sẻ hình ảnh Instagram, dịch vụ truyền thông liên lạc WhatsApp và 2 ứng dụng tự phát triển Facebook Messenger và Facebook Groups. Ngoài ra, Mark tin rằng công ty sản xuất kính thực tại ảo Oculus sẽ là khởi nguồn cho công cụ giao tiếp tiếp theo của con người.
Tất cả những thành công này đã đưa Mark Zuckerberg bước lên hàng siêu sao trong lĩnh vực kinh doanh thế giới, được so sánh ngang với Bill Gates – nhà sáng lập, Chủ tịch Tập đoàn Microsoft; Steve Jobs – nhà sáng lập, Chủ tịch, CEO Apple; và Jeff Bezos – nhà sáng lập, CEO Amazon.
Ở độ tuổi 30, cùng với vợ là Priscilla Chan, anh trở thành một trong những người hoạt động nhân đạo tích cực nhất thế giới. Gần đây, sau khi cô con gái đầu lòng của hai người chào đời, Mark đã quyết định đầu tư 3 tỷ USD vào các sáng kiến có khả năng chữa trị, ngăn chặn và kiểm soát tất cả các dịch bệnh có thể xảy ra trong suốt cuộc đời của một đứa trẻ.
Năm 2016, Mark đã đưa Facebook đạt mức tăng trưởng vượt bậc với lợi nhuận đạt 27 tỷ USD, tăng 56% so với năm trước và lợi nhuận ròng tăng 166%.
Điều gì đã biến anh ấy trở thành một doanh nhân hiệu quả? Câu hỏi này đã được Fortune giải đáp bằng 3 yếu tố sau:
1. Tầm nhìn dài hạn
Mark là một trong những nhà tiên phong dịch chuyển doanh nghiệp theo dòng phát triển của cuộc cách mạng công nghiệp thứ tư.
Trong đó, 3 ý tưởng quan trọng xuất phát từ tầm nhìn dài hạn của Mark đang được hiện thực hóa và tạo ra tác động đáng kể với tương lai của Facebook chính là: sự kết nối internet toàn cầu, trí tuệ nhân tạo và thực tế ảo.
Mike Vernal – cựu Trưởng nhóm nghiên cứu sản phẩm và thị trường của Công ty tin rằng chìa khóa thành công của Mark là tầm nhìn vượt qua nhiều thập kỷ và khả năng thiên phú khi biết được ý tưởng nào nên được đào sâu.
“Trong khi hầu hết mọi người chỉ suy nghĩ về ngày hoặc tuần tiếp theo sẽ như thế nào thì Mark nghĩ đến thế kỷ tiếp theo nhân loại sẽ ra sao”, Mike nói. Mike nêu ví dụ về sự táo bạo trong suy nghĩ của Mark bằng tham vọng có thể kết nối một nửa thế giới hiện chưa được phủ sóng internet trong 10 năm tới bằng các máy bay trực thăng hoạt động như trạm kết nối thông tin từ trên cao.
Bên cạnh cuộc đua sản xuất kính thực tế ảo phù hợp với mức tiêu dùng phổ thông với Samsung, HTC và Google, Mark nhìn thấy ý nghĩa của thực tế ảo phụ thuộc vào điều người dùng sẽ làm khi bước vào không gian này. Mark nhấn mạnh kính thực tế ảo chỉ là công cụ để người dùng bước vào không gian giao tiếp mới. Các ứng dụng phát triển sau này mới là trọng tâm của ngành công nghiệp thực tế ảo.
Điều này đã đưa Facebook mở ra hướng tiếp cận mới, tập trung những kỹ sư công nghệ giỏi nhất của Facebook thiết kế hàng loạt ứng dụng thực tế ảo cho người dùng từ năm 2016. Facebook đã đi tiên phong trong lĩnh vực phát triển các ứng dụng này.
Đi cùng với tầm nhìn dài hạn là khả năng phát hiện ra các ý tưởng lớn từ rất sớm và sẵn sàng thuyết phục để mua lại sản phẩm của người khác khi cần thiết của anh. Chẳng hạn, Mark thực hiện thương vụ mua lại Instagram vào năm 2012 với giá 1 tỷ USD. 2 năm sau, anh tiếp tục mua Công ty Oculus VR sản xuất kính thực tế ảo với 2 tỷ USD. Và cũng trong năm 2014, anh đã chi 19 tỷ USD để mua lại WhatsApp.
Instagram, với doanh thu dự đoán năm 2016 vào khoảng 2,5 tỷ USD hiện là thương vụ thành công nhất của Mark. Trong khi đó, Oculus và WhatsApp dần trở thành sản phẩm kinh doanh chiến lược. CEO của cả 2 công ty này đều đang làm việc dưới sự điều hành của Mark.
2. Quan điểm nhất quán
Trong mắt công chúng, Mark luôn xuất hiện với hình ảnh một “anh chàng công nghệ” sáng lán. Thực tế, anh là người thành công trong việc xây dựng một đội ngũ nhân sự giỏi mà anh vô cùng ngưỡng mộ.
Sự lão luyện trong tuyển dụng nhân sự của Mark thể hiện rõ khi danh sách các vị trí điều hành chủ chốt của Facebook đều là những người hoặc đã gắn bó với Facebook trên 10 năm hoặc được thu hút từ Google, WhatsApp, Oculus VR. Đội ngũ này cũng là những nhà thẩm định tốt nhất cho các ý tưởng của Mark.
Chia sẻ trong chuyên mục Hỏi – Đáp trên Facebook cá nhân về quan điểm quản lý nhân sự, Mark cho biết: “Để thu hút nhân sự, tôi nghĩ một trong những điều quan trọng là thực sự sống với hệ giá trị bạn theo đuổi. Facebook không phải là công ty cho tất cả mọi người. Chúng tôi tin rằng thế giới sẽ tốt đẹp hơn khi con người có thể chia sẻ suy nghĩ, có khả năng kết nối với bạn bè xung quanh và kết nối với những phần khác của thế giới. Tôi tin tưởng mạnh mẽ về điều này và nếu bạn cũng có cùng niềm tin đó thì Facebook là công ty dành cho bạn. Nếu bạn không tin vào điều này, có thể bạn nên tìm đến công ty khác”.
Tư duy kỹ thuật là nền tảng chính cho quan điểm quản lý của Mark. Điều này đã được Mark chia sẻ với các chuyên gia phát triển phần mềm của Nigeria vào mùa hè năm 2016: “Với tôi, công nghệ bước vào cuộc sống với 2 ưu điểm chính: Một là tư duy nhìn nhận các vấn đề như một hệ thống, hai là phân tích vấn đề lớn ra thành từng mảng nhỏ. Khi áp dụng suy nghĩ này vào công việc điều hành doanh nghiệp, bạn sẽ phân chia các hệ thống vận hành phức tạp thành những nhóm nhân sự chức năng cụ thể. Thay vì quản lý các cá nhân, bạn sẽ quản lý các nhóm. Và nếu bạn áp dụng tốt tư duy này, bạn sẽ nhận thấy việc điều hành doanh nghiệp cũng không quá khác biệt với viết code”.
3. Kiên định với sứ mệnh công ty
Facebook phát triển với một sứ mệnh duy nhất là “trao cho con người sức mạnh để chia sẻ và biến thế giới thành nơi cởi mở và kết nối nhiều hơn”. Điều này được Mark liên tục lặp lại trong các bài nói chuyện trước công chúng lẫn các phần trả lời phỏng vấn với báo chí.
Sự lặp lại này nhấn mạnh thông điệp của Facebook với thế giới: Nếu Facebook không thể giải thích được sản phẩm mới phù hợp thế nào với sứ mệnh này thì sản phẩm đó không phù hợp với quan điểm phát triển của Công ty.
Không gian thực tại ảo được phát triển vì Mark cho rằng đây sẽ là nền tảng tiếp theo để con người giao tiếp với nhau trong tương lai. Suy nghĩ này tương tự với cách Mark nhìn nhận về website vào thời điểm phát triển Facebook. Mark quyết định chi một số tiền lớn để mua lại WhatsApp (sản phẩm đang thách thức Skype trong thị trường liên lạc quốc tế miễn phí) vì ứng dụng này phù hợp với sứ mệnh mở ra không gian kết nối và cởi mở cho người dùng.
Thành công đòi hỏi sự kiên nhẫn của người lãnh đạo. Mark đã chứng tỏ được giá trị của sự kiên nhẫn với Instagram, khi ứng dụng này không mang lại lợi nhuận cho Facebook ở thời gian đầu mua lại, song đến năm nay, Instagram đã bùng nổ. Và Mark đang tiếp tục cuộc chơi đường dài với WhatsApp.
Sự kiên định của Mark không chỉ thể hiện ở những điều anh đã làm mà còn ở những mảng anh đã không làm. Không giống như Alphabet hay Google, Facebook không xé nhỏ lợi nhuận kinh doanh của mình để theo đuổi các sản phẩm xa rời sứ mệnh của công ty, dù rằng đó là các sản phẩm dẫn đầu trong xu hướng đầu tư hiện tại như xe hơi tự lái.
Sau tất cả, điều khiến Mark trở thành hình mẫu doanh nhân thành công lý tưởng của Fortune là vì sự cân bằng giữa cuộc sống và công việc. Khi Maxima – cô con gái đầu lòng chào đời vào Lễ tạ ơn năm 2015, Mark đã nghỉ việc 2 tháng để dành thời gian chăm sóc con.
Lâm Nghi | Theo Doanh Nhân Sài Gòn
