Kết quả khảo sát cho thấy nhiều doanh nghiệp nhỏ và vừa phải khai gian, nói dối về hoạt động… do thủ tục kế toán theo quy định mới quá phức tạp.
Đó là chia sẻ của các chuyên gia, học giả và doanh nghiệp tại hội thảo về “Cải cách thủ tục hành chính thuế và kế toán – đánh giá của doanh nghiệp nhỏ và vừa” do Tổng cục Thuế, Phòng Thương mại và công nghiệp VN, Ngân hàng Thế giới tổ chức ngày 23-10.
Bà Nguyễn Thị Cúc, chủ tịch Hội Tư vấn thuế VN, cho biết ngay cả nhiều cửa hàng như quán phở cũng có thể cần thuê 10 người phục vụ, trong khi theo quy định 10 người trở lên là phải lập doanh nghiệp chứ không thể ở hình thức hộ kinh doanh nữa. Mà lập doanh nghiệp là phải có kế toán riêng, thủ quỹ riêng, giám đốc không được kiêm nhiệm…
“Làm sao bắt ông bán phở khai thuế điện tử được?” – bà Cúc đặt câu hỏi.
Dẫn trường hợp của Hội Tư vấn thuế mới thành lập nên có vài người nhưng phải có kế toán trưởng, kế toán riêng, rồi thủ quỹ… do đó ngay cả cán bộ văn phòng không biết làm kế toán cũng phải cho làm kế toán.
“Doanh nghiệp phải ứng phó với quy định về chế độ kế toán do không đáp ứng được. Đây không phải vấn đề bình thường, mà là trầm trọng” – bà Cúc nói.
Cũng theo bà Cúc, gần 100% số doanh nghiệp mà bà tham gia khảo sát gần đây đều trốn bảo hiểm xã hội, trốn thuế, phải nói dối… Bởi theo quy định mới, không thành lập công đoàn cũng phải nộp phí 2%. Ký hợp đồng dưới 3 tháng cũng phải nộp bảo hiểm y tế.
“Đưa ra luật mà 100% nói dối thì xem tính khả thi như thế nào?” – bà Cúc hỏi và nêu quy định về kế toán đang thật sự tạo ra rất nhiều vấn đề với doanh nghiệp nhỏ và vừa cũng như doanh nghiệp siêu nhỏ.
TS Nguyễn Quốc Thắng, phó trưởng khoa kế toán – kiểm toán ĐH Tài chính – quản trị kinh doanh Hà Nội, nêu thực tế nhiều doanh nghiệp nhỏ và vừa với bộ máy có khi chỉ có giám đốc, không có nhân viên, vốn điều lệ khai vài tỉ đồng nhưng thực tế chỉ vài chục triệu đồng.
Nhưng theo quy định, doanh nghiệp này vẫn phải có chế độ kế toán bình thường, trong khi chi phí nuôi ba nhân viên: kế toán, thủ quỹ và thủ kho cũng ngốn đến gần 200 triệu đồng/năm.
Theo ông Thắng, việc cứ 10 người là bắt thành lập doanh nghiệp, các doanh nghiệp nhỏ và vừa cũng vẫn bị bắt báo cáo tài chính khi kết thúc năm là “ép” người kinh doanh. “Quy định về kế toán nên cho lựa chọn theo quy mô, không phải tất cả doanh nghiệp đều phải như nhau” – ông Thắng kiến nghị.
* Ông Michael Engelschalk (chuyên gia thuế cao cấp Ngân hàng Thế giới):
Không tuân thủ vì không biết phải làm gì
Thực tế cho thấy nhiều doanh nghiệp nhỏ và vừa không tuân thủ quy định về kế toán vì họ không biết phải làm gì.
Chúng tôi đã thực hiện một cuộc khảo sát và kết quả đáng ngạc nhiên là chi phí cho việc tuân thủ quy định về thuế không phải đến từ việc thanh tra, kiểm tra thuế, mà từ việc ghi chép sổ sách, tuân thủ các quy trình, quy định… Khi hỏi có thấy lợi ích gì từ việc ghi chép sổ sách không, gần như tất cả đều trả lời: không!
